Balescu, Radu Constantin (1932-2006)

EnglishNederlandsfrançais

FR

Scheikundige, gespecialiseerd in de thermodynamica, geboren te Boekarest op 18 juli 1932 en overleden te Drobeta Turnu Severin op 1 juni 2006.

Biografie

Radu Constantin Balescu werd op 18 juli 1932 in Boekarest geboren. Zijn moeder was Belgische, zijn vader Roemeen. Radu Balescu verwierf de Belgische nationaliteit in 1959.
Hij studeerde aan de Titu Maiorescu School in Boekarest van 1943 tot 1948. Vanaf 1948 volgde hij les aan het Koninklijk Atheneum van Elsene. In 1950 startte hij aan de ULB waar hij chemie studeerde. Hij was van 1957 tot 1961 de assistent van Ilya Prigogine aan de dienst voor theoretische en wiskundige fysica aan de ULB. In 1958 promoveerde hij tot doctor in de wetenschappen aan de ULB. Hij werd in 1960 docent aan de ULB. In 1964 werd hij geassocieerd hoogleraar en in 1969 buitengewoon hoogleraar. Hij was lector aan de Universiteit van Luik van 1962 tot 1968.
Hij was in 1967 en van 1970 tot 1971 visting professor aan de University of Texas (Austin). Hij was ook gastprofessor aan de Universiteit van Kyoto.
In 1997 werd hij toegelaten tot het emeritaat.
Hij werd op 12 december 1970 corresponderend lid van de Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique , effectief lid op 4 mei 1985 en directeur van de Klasse Wetenschappen in 1989.
Hij was erelid van de Roemeense Academie. Hij was in 1969 ook lid van de Unie voor Fusietechnologie aan de Euratom.
De verbindingsgroep EURATOM-Belgische Staat werd in 1969 opgericht door de Unité de Physique Statistique et Plasmas aan de ULB. Radu Balescu was hiervan directeur tot in 1997. De faculteit werkte samen met het Laboratorium of Plasma Physics aan de Koninklijke Militaire School. De Unie voor Fusietechnologie van het Studiecentrum voor Kernenergie sloot zich in 1975 aan bij de associatie.
Radu Balescu won ook verschillende prijzen: in 1959 de Jan Stasprijs, in 1961 de Théophile De Donderprijs en in 1970 de Francqui-prijs. Ook won hij buitenlandse prijzen. In 1999 was hij de eerste die de Von Engelprijs won, deze prijs wordt uitgereikt door de International Conference on Phenomena in Inonised Gases. In 2000 won hij de eerste Hannes Alfvèn Prijs van de Plasma Physics Division of the European Physical Society.
Op 1 juni 2006 overleed hij onverwachts op 73-jarige leeftijd tijdens een reis naar Roemenië.

Werken

Hij was een leerling van Ilya Prigogine.
Radu Balescu werd al snel internationaal erkend als de leider in de ontwikkeling van de statistische natuurkunde van de geladen deeltjes (de Balescu-Lenard collision operator) en van de theorie van plasmavervoer in magnetische isolement. Deze bijdragen werden gebundeld in 1963 in het boek:Statistical Mechanics of Charged Particles. In 1975 volgde de uitbreiding met het boek Equilibrium and nonequilibrium Statistical Mechanics.
Het zoeken naar een evolutiecriterium hield de Belgische thermodynamici bijna twee decennia bezig (ongeveer van 1950 tot 1965). Om deze ongelijkheid in een evolutiecriterium te transformeren was het echter nodig dat dxs de differentiaal is van een toestandsfunctie. Maar al snel bleek dat ver van het evenwicht niet aan deze eigenschap van integreerbaarheid kon voldaan worden, wegens de aanwezigheid van antisymmetrische bijdragen die, zoals Prigogine en Radu Balescu vanaf 1955 hebben aangetoond, met name de mogelijkheid aantonen van oscillerend gedrag in de tijd.
Robert Brout en zijn medewerkers leidden een transportvergelijking af door een systematische perturbatieve ontwikkeling in functie van de koppelingsconstante. Dat was het startsein voor vruchtbare ontwikkelingen die veel te danken hebben aan Radu Balescu en Pierre Résibois (1936-1979), ook een leerling van Prigogine, en die, tegen het eind van de jaren '60, uitmondden in een theorie die zeer grote klassen van systemen omvat, van dichte vloeistoffen tot plasma's.
De studie van geladen systemen heeft uiteindelijk te maken met de fysica van plasma's en thermonucleaire fusie. Al in 1960 leidde Radu Balescu een microscopische kinetische vergelijking af voor de waarschijnlijkheidsverdeling van een plasma.
Hij was dus geïnteresseerd in de laserfusie en fusie door middel van opsluiting door inertie. Hij werkte als Euratom-expert in dit vakgebied en hij deed verschillende bezoeken aan laboratoria die werken met laser fusie.
In 1988 schreef hij zijn magnus opus: Transport Processes in Plasmas: Volume I: Classical Transport; Volume 2: Neoclassical transport. Deze twee volumes bevatten een weergave van de heersende neoklassieke en klassieke theorieën over het transport in plasma’s, vooral deze relevant voor de thermonucleaire fusie. Het derde deel van dit verzamelwerk, Aspect of Anomalous Transport in Plasma, verscheen pas in 2005.

Publicaties

• Korte lijst met publicaties over kernfusie op: Institute of Atomic Physics Fusion Research Unit of the Euratom/Medc Association geconsulteerd op 22/03/2011 om 10u25.
• Equilibrium and Non-Equilibrium Statistical Mechanics, Wiley: New York, 1975.
• Transport processes in plasmas. Classical Transport. Vol. 1, Amsterdam: North Holland, 1988.
• Transport processes in plasmas. Neoclassical Transport. Vol. 2, Amsterdam: North Holland, 1988.
• "Anomalous transport in turbulent plasmas and continuous time random walks", In: Phys. Rev. E, Vol. 51, 1995, p. 4807-4822.
• "A continuous time random walk model for standard map dynamics", In: Phys. Rev. E, vol. 55, 1997, p. 2465-2474.
• Met Wang, H.-D., & Misguich, J. H. "Langevin equation versus kinetic equation: Subdiusive behavior of charged particles in a stochastic magnetic field", In: Phys. Plasmas, Vol. 1, 1994, p. 3826-3842.
  

Bibliografie

• Weyssow, Boris & Vulpiani, Angelo & Mainardi, Francesco & Sánchez, Raul & del Castillo-Negrete, Diego "In Memoriam Radu Balescu"
• Francqui-Foundation, "CV Radu Balescu", geconsulteerd op 21/03/2011 om 11u.
• Vandenplas, Paul,"In Memoriam: Professor Radu Balescu", In: Physicas AUC, vol. 17 (deel I), 2007, p. 1-3.
• Sánchezy, R. & Carreras, B.A & Van Milligen, B.Ph, "Radu Balescu and the search for a stochastic description of turbulent transport in plasmas", In: Physics AUC, vol. 17. (deel I), p. 27-43.