Jardin Botanique de Kisantu
| - | Jardin Botanique de Kisantu |
| 1943 - | Jardin Botanique Gillet |
| 1898-1943 | Jardin Botanique de Kisantu |
Historiek
Botanische tuin, opgericht in 1898 in de missiepost van Kisantu, Vrijstaat-Congo, door jezuïetenbroeder Justin Gillet, die tot aan zijn dood de enige verantwoordelijke was. Gaandeweg werd de tuin steeds uitgebreider: ze bevatte een moestuin, een fruitgaard en proefvelden. Water werd aangevoerd via een uitgebreid netwerk van irrigatiekanaaltjes dat op de Kungisirivier aansloot. In zijn tuin onderzocht Gillet de mogelijkheden tot introductie van economische en voedingsgewassen zoals bananen, maniok, tomaten, aardappelen en rijst en diverse Europese groenten. Het wetenschappelijk onderzoek dat in de tuin werd bedreven, had met andere woorden een duidelijk nutsoogmerk - voedselwinning voor de koloniale bezetter - overigens net zoals de meeste wetenschapsinitiatieven in de kolonie. Botanische tuinen zoals deze van Gillet, maar ook deze van Emile Laurent in Eala waren daarom belangrijke spelers in het kolonisatieproces. Ze maakten uit van een kennis- en ruilnetwerk met andere proeftuinen en botanische tuinen, zoals deze van Buitenzorg (Java), en met tuinbouwfirma’s. Vanuit Gillets tuin vertrokken bovendien regelmatig plantenstalen en herbaria naar het moederland België, waar ze werden geïnventariseerd en op hun economische waarde onderzocht in de Rijksplantentuin, de Koninklijke plantentuin van Laken en het Congomuseum (in het museumlaboratorium). De tuin kreeg na verloop van tijd ook belangstelling van buitenaf: ze werd een toeristische trekpleister voor de Congo-reiziger. Bij Gillets dood in 1943 had de tuin een oppervlakte van 10 hectare. Na zijn dood ging de verantwoordelijkheid over in handen van broeder Gorissen tot 1946 en daarna van broeder Hubert Callens tot 1959. Onder hun bestuur werden een arboretum, een museum en een serre voor vetplanten gecreëerd. In 1976 stond de jezuïetenorde de tuin af aan de Congolese overheid. Vandaag bedraagt de tuin 225 hectare.
Publicaties
- Gillet, Justin, Catalogue des plantes du jardin d’essai de Kisantu, deel I, Brussel, 1909: hierin identificeerde hij zo’n zevenhonderd soorten gewassen waaronder sierteelten, voedingsgewassen, geneeskrachtige planten en industriegewassen.
- Gillet, Justin , Catalogue des plantes du jardin d’essai de Kisantu, deel II, Brussel, 1913: bevatte zo’n duizend soorten en variëteiten
- Gillet, Justin, Catalogue des plantes du jardin d’essai de Kisantu, deel III, Brussel, 1927: bevatte 1775 verschillende soorten en variëteiten.
Bibliografie
- Historiek op website van Kisantu.
- Gillet (Justin), in: Biographie Coloniale Belge, deel IV, 1955, kol. 337-342.
- Couttenier, Maarten, Congo tentoongesteld: een geschiedenis van de Belgische antropologie en het museum van Tervuren (1882-1925), Leuven, 2005, 177.
- Mantels, Ruben, Geleerd in de tropen: Leuven, Congo & de wetenschap, 1885-1960, Leuven, 2007, 68.
- L. Denis,, Les Jésuites belges au Kwango (1893-1943), Leuven, 1943.
- De Wildeman, Emile, "J. Gillet et le jardin d'essai de Kisantu", in: Mémoires de l'Institut royal colonial belge, Section des Sciences naturelles et Médicales, Brussel, deel XV 1946,.
- De Lamine de Bex, R., Le Jardin Gillet, Kisantu, 1969.
